Zabiegi

Różnica między podologią a pedicure klasycznym jest taka, że podolog zajmuje się rozwiązywaniem problemów na stopach, natomiast pedicure zajmuje się pielęgnacją stopy zdrowej. Do gabinetów podologicznych przychodzą głównie pacjenci, którzy przede wszystkim odczuwają bolesność na stopach. Dlatego podolog aby móc z sukcesem wykonywać swoją pracę i pomagać ludziom w leczeniu musi posiadać odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe. Pedicure pielęgnuje, natomiast zabieg podologiczny zapobiega i ewentualnie wspomaga leczenie.

Do bardzo częstych dolegliwości stóp należą twarde odciski na stopach. Są to twarde miejsca powstałe na skutek tarcia oraz trwałego, punktowego ucisku. Na skutek tarcia za sprawą niewygodnego obuwia albo na skutek ucisku kości (od spodu) tkanka skórna zaczyna się bronić i robi się coraz twardsza aż powstanie grube miejsce rogowe przekształcające się w następnym stadium w bolesny odcisk. Odciski od zewnątrz przybierają różny kształt, od okrągłych do podłużnych i elipsoidalnych. W podologii znanych jest aż 9 rodzajów odcisków. Często są bardzo bolesne. Powodem bólu jest rdzeń lub tzw. korzeń w kształcie stożka, który z biegiem czasu wrasta coraz głębiej w stopę. Może on przebić tkankę miękką i dotrzeć nawet do okostnej. Usuwanie takiego odciska jest bardzo pracochłonne. Niezmiernie ważne jest rozpoznanie i ocena chorej skóry. Podolog potrafi rozpoznać czy ma do czynienia z odciskiem czy np. z modzelem albo brodawką. Po dokładnej analizie i rozpoznaniu odmiany odciska podolog przy pomocy odpowiednich narzędzi usuwa odcisk. Często się zdarza, że dokuczliwe odciski zakończone rdzeniem trzeba usuwać częściowo pojawiając się u podologa nawet kilka razy. Do usuwania odcisków najczęściej stosuje się środki złuszczające, dłuta podologiczne, skalpel, odpowiednio dobrany frez oraz specjalne opatrunki.

Modzele na stopach powstają na skutek tarcia lub ucisku. Powodem jest niewygodne obuwie, zdeformowany układ kostny stóp oraz nadmierne usuwanie zrogowaciałego naskórka. Modzele są przeważnie owalne o żółtawym zabarwieniu. Często spotyka się modzele warstwowe. Uwaga – modzele nie są bolesne. Chyba, że pod modzelem znajduje się odcisk to wtedy pacjent może odczuwać ból. Modzele na stopach tworzą się najczęściej na opuszkach palców, stawów stopy lub podeszwach stopy nad główkami kości śródstopia. Utrata elastyczności naskórka i pęknięć prowadzi często do zakażeń grzybiczych, bakteryjnych i wirusowych, dlatego modzele które są tego powodem powinny być bezwzględnie usuwane. Odróżnienie modzela od odciska nie należy do łatwej diagnozy. Tylko podolog potrafi prawidłowo rozpoznać i odróżnić te stany chorobowe. Zastosowanie terapii i usuwania modzeli zależy od tego czy modzel składa się z jednej czy z kilku warstw rogowych. Zasada jest taka, że jednorazowo powinna być usuwana jedna warstwa. Wielowarstwowy modzel nie może być usuwany za jednym razem. Zabieg nie usunie wzmożonej produkcji hiperkeratozy i dlatego aby skutecznie pozbyć się modzeli należy usunąć przyczynę powstawania modzeli. Stałe usunięcie modzeli w przypadku zmian w układzie kostnym, obniżenia główek kości śródstopia jest niemożliwe. Do usuwania modzeli podolog używa odpowiedniego skalpela i frezu.

Nie wszystkie paznokcie o żółtawym zabarwieniu są zarażone grzybicą. Proces przeniesienia się i zarażenia grzybicą na paznokcie zdrowego organizmu trwa raczej dość długo i może być wynikiem braku stosowania odpowiedniej higieny stóp lub chodzenie w niezdrowym obuwiu albo skarpetkach. Co innego gdy organizm jest osłabiony przez antybiotyki lub cukrzycę – wtedy grzybica może szybciej przedostać się na twardszą tkankę czyli na paznokieć. Wtedy leczenie grzybicy może być długotrwałe i wymaga bezwzględnej dyscypliny oraz współpracy z lekarzem. Grzybica paznokci ujawnia się zazwyczaj na jednym z paznokci stóp i z reguły tam pozostaje, ale są przypadki, że grzybicą zarażone jest więcej paznokci. Pierwsze symptomy to zażółcenie bocznej części płytki paznokciowej. Potem może przybierać barwę zielonkawo-żółtą po brązową a czasami nawet czarną. Nieleczona grzybica paznokci prowadzi do destrukcji paznokcia czego objawem jest zgrubienie i uniesienie się płytki ku górze. W zaawansowanej grzybicy płytka może się odwarstwiać od łożyska paznokcia, gdzie gromadzą się warstwy rogowe. Wtedy najmniejszy nawet ucisk będzie niósł z sobą ból. Mogą też powstawać bruzdy, płytka paznokcia zrobi się łamliwa i krucha. Na grzybicę paznokci w stanach początkowych stosuje się preparaty przeciwgrzybicze w sprayu, kroplach czy maściach. W zaawansowanej grzybicy paznokci stosuje się antybiotykoterapię wdrożoną przez specjalistę dermatologa. Jednak ze względu na sporą ilość odmian grzybów żerujących na człowieku zachodzi potrzeba dokładnego rozpoznania odmiany zarodnika grzyba. Dzięki badaniu mykologicznemu możliwe jest dokładne rozpoznanie i zastosowanie najlepszej terapii. W gabinecie podologicznym istnieje możliwość pobrania zeskrobin paznokciowych za pomocą specjalnego frezu. W gabinecie podologicznym znajdują się preparaty przeciw grzybicy polecone w zależności od zaawansowania grzybicy na paznokciach. Paznokcie z bardziej zaawansowaną grzybicą powinny być bezwzględnie oczyszczone (dokładne czyszczenie mechaniczne). Podolog bezboleśnie usunie zgrubiałe i kruche miejsca na paznokciu grzybiczym. Jeżeli będzie możliwość to zrekonstruuje paznokieć przy pomocy specjalnych preparatów (np. przeciwgrzybicza masa do rekonstrukcji paznokci). W gabinecie podologicznym usuwa się warstwy rogowe pod paznokciem jeżeli dotyczy to np. onyholizy paznokci czyli gdy płytka paznokcia odchodzi od łożyska paznokcia. Grzybica u chorych na łuszczycę jest dużo gorsza w leczeniu. Objawy są podobne i dlatego rozpoznanie oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia powinno być prowadzone we współpracy z dermatologiem. We wszystkich przypadkach leczenie grzybicy związane jest z długotrwałą kuracją. Trwa to od kilkunastu tygodni do nawet kilkunastu miesięcy. Potrzebna i pomocna jest tutaj wielka dyscyplina i wytrwałość w profilaktyce samego chorego. Bez cierpliwości i systematyczności chorego nie pozbędzie się grzybicy tak łatwo.

Najprościej można odpowiedzieć tak – ciasno, ciemno, ciepło, wilgotno, brak higieny i osłabiony ludzki organizm. To są główne i najbardziej sprzyjające warunki do rozwoju zarodników grzybów u człowieka. Zdarzają się też choć rzadko grzybice pochodzenia odzwierzęcego. Człowiek ma w sobie naturalnego obrońcę przed zarodnikami grzybów w postaci przeciwciał i gospodarki hydrolipidowej skóry (tzw. płaszcz hydrolipidowy). Kiedy jednak dochodzi do osłabienia organizmu poprzez np. antybiotykoterapię albo choruje się na cukrzycę odpowiadającą za znaczące osłabienie organizmu, to zarażenie się grzybicą jest o wiele łatwiejsze. Na szybsze i łatwiejsze zakażenia grzybicą narażeni są również alergicy, kobiety w ciąży i osoby otyłe. Dotyczy to również palaczy. Paleniu papierosów towarzyszy zaburzenie krążenia w kończynach dolnych, miażdżyca i zwiększona nadpotliwość, która zwiększa ryzyko przedostania się grzybicy. Następnym źródłem zarażenia się grzybicą jest chodzenie gołymi stopami po wilgotnych, nie dezynfekowanych miejscach. Takim miejscem może być klub fitness, sauna lub basen. Zarodniki grzybów mogą znajdować się także w hotelach na wykładzinach albo u sąsiada, gdzie współlokatorzy mają grzybicę. Brak własnej higieny jest bardzo częstym powodem „narodzenia się” grzybicy. No tak, ale grzybicę można sobie również przywłaszczyć poprzez nadmierne mycie się mydłami o podwyższonym pH – np. powyżej pH 7. Skóra traci wtedy swoją ochronę hydrolipidową i staje się bardzo podatna na zarażenie. Tam gdzie jest ciasno, ciemno, ciepło i wilgotno czyli w nieodpowiednim obuwiu często znajduje się hodowla i wylęgarnia grzybów. Dotyczy to nie tylko sportowców, którzy intensywnie trenują, ale również tych, którzy noszą obuwie z sztucznych tworzyw lub mało przewiewnych materiałów. Pierwsze symptomy to zaczerwienienie skóry, świąd, uczucie napięcia między palcami i na stopach, powstają drobne pęcherzyki i złuszczenia. Takie objawy nadają się do szybkiego wdrożenia leczenia. Jeżeli leczenie grzybicy nie będzie dokończone to grzybica powróci i zaatakuje ze zwiększoną siłą. Najczęściej atakuje skórę w miękkich partiach ciała (pachwiny, powierzchnie między palcami stóp itp.). Zaatakuje nawet paznokcie a stamtąd jest ją naprawdę trudno wytępić. Mniejsze powierzchnie można leczyć nawet metodami domowymi poprzez kąpiele lub stosowanie preparatu przeciwgrzybicznego w sprayu. Regularnie stosowane są maści i żele przeciwgrzybiczne. Gorsze odmiany grzybicy leczy doustnie zażywając leki w postaci antybiotyku. O sposobie leczenia i wyborze terapii zawsze powinien zadecydować lekarz. Ze względu na bardzo dużą ilość odmian zarodników grzybów najlepiej przeprowadzić test lub badanie z jaką odmianą mamy do czynienia. Ułatwi to celne dobranie lekarstwa i zniszczenie grzybicy. We wszystkich przypadkach leczenie grzybicy związane jest z długotrwałą kuracją. Trwa to od kilkunastu tygodni do nawet kilkunastu miesięcy. Potrzebna i pomocna jest tutaj wielka dyscyplina i wytrwałość w profilaktyce samego chorego. Bez cierpliwości i systematyczności chorego nie pozbędzie się grzybicy tak łatwo.

Syndrom stopy cukrzycowej w skrócie SSC jest jedną z najgroźniejszych powikłań cukrzycy. To właśnie diabetycy najczęściej narażeni są na duże ryzyko powstawania trudno gojących się ran chronicznych. Cukrzyca jest chorobą bardzo podstępną i szalenie skomplikowaną pod względem objawów, oceny ryzyka i możliwości interwencyjnych. Pierwszym i głównym powodem jest uszkodzenie nerwów. Dotyczy to głównie chorujących na cukrzycę. O neuropatii albo polineuropatii mówi się jeżeli pacjent nie rejestruje czyli nie odczuwa bólu podczas skaleczenia, nie wyczuwa dolegliwości związanych z tarciem lub np. nie wyczuwa zmian temperatury. Polineuropatia prowadzi do zmian deformacyjnych kończyn. Innym czynnikiem wpływającym na rozwój stopy cukrzycowej jest uszkodzenie naczyń krwionośnych. Zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych zwane są angiopatią. Angiopatia odpowiedzialna jest za niedożywienie i niedotlenienie tkanek, w tym tkanki nerwowej, co wywołuje polineuropatię. Następnym czynnikiem wywołującym syndrom stopy cukrzycowej są zmiany w szkielecie stopy. Tutaj narażeni są również pacjenci nie należący do grupy związanej z chorobą cukrzycy. Zmiany szkieletu stopy spowodowane są wadliwym ustawianiem kości stóp, które nadmiernie obciążają poszczególne miejsca na stopie. Dotyczy to szczególnie osób z nadwagą, osób chodzących w nieodpowiednim obuwiu oraz wykonujący np. pracę na stojąco. Angiopatia w połączeniu z Polineuropatią cukrzycową i uszkodzeniem tkanki jest przyczyną powstawania owrzodzenia. Najmniejsze skaleczenie może doprowadzić do rany chronicznej. Ryzyko powstania rany chronicznej u chorujących na cukrzycę jest aż o 20 do 50 razy większe niż u pacjentów nie będących diabetykami. Brak fachowej pielęgnacji kończyn dolnych może mieć nieodwracalne skutki i doprowadzić może nawet do amputacji kończyny. Po przeprowadzonych wywiadach z chorymi powodem aż 50% amputacji jest niefachowo przeprowadzonym pedicure. Tego można uniknąć. Wystarczy, że chorujący na cukrzycę będą regularnie lub co jakiś czas odwiedzali fachowy gabinet podologiczny. Prawidłowa pielęgnacja i noszenie odpowiednio dobranego obuwia jest głównym elementem profilaktyki stopy cukrzycowej. Warunkiem uniknięcia owrzodzeń na stopach jest nieinwazyjne usuwanie hiperkeratoz. 

Są dwa powody wrastających paznokci. Pierwszy dotyczy paznokci rosnących samoistnie w dół wbijając się w wał paznokciowy – może to być również przypadłość genetyczna. A drugi powód dotyczy paznokci wrastających ze względu na uraz mechaniczny. Bardzo częstym powodem takich urazów jest chodzenie w ciasnych, zwężanych i mało wygodnych butach. Innym powodem jest zbyt krótkie lub nieprawidłowe obcinanie paznokci stóp. Dodatkowym czynnikiem jest także specyficzna praca zawodowa lub przeciążenie stóp podczas treningów (dotyczy sportowców). Stopy z Haluksami także w istotny sposób mają wpływ na paznokcie. Deformacja stopy z Halluxem sprawia, że największy palec stopy czyli „paluch” naciska lub ściera się z sąsiednim palcem, a to z kolei przyczynia się do powstawania modzeli, odcisków, stanu zapalnego i wrastania paznokcia. Wrastający paznokieć może na początku mniej boleć, ale nawet mały ból jest sygnałem aby jak najszybciej pojawić się u podologa. Zaniechanie tego prowadzi do zaczerwienienia tkanki skórnej, potem pojawia się wydzielina ropna i tzw. „dzikie mięso” czyli hipergranulacja. Ostatnia faza jest niezmiernie bolesna i dużo trudniejsza do opanowania. Dochodzi do tego, że chory nie tylko mocno utyka, ale powoli przestaje całkowicie chodzić. W skrajnych wypadkach może dojść do zatrucia organizmu a w konsekwencji nawet do zgonu.

Wielu pacjentów kierowanych jest lub kieruje się ze swoimi dolegliwościami do chirurga. Ten najczęściej usuwa część albo całą płytkę paznokciową. Niestety mimo iż jest to zazwyczaj bolesny zabieg to problemu wrastającego paznokcia nie rozwiązuje. Płytka paznokciowa powoli będzie odrastała lecz kierunku wzrostu nowego paznokcia nie zmieni. Tak dzieje się u co najmniej 70% chorych.

W podologii spotyka się wiele rodzajów i stanów palców z wrastającym paznokciem. Jeden paznokieć wrasta płytko a inny ma swoje szpiczaste zakończenie głęboko w tkance skórnej. W zależności od danego przypadku Podolog obiera odpowiednią terapię. Najczęściej jest to usunięcie wrastającej części paznokcia i założenie klamry ortonyksyjnej. Zabieg przeprowadzony jest zazwyczaj podczas pierwszego zabiegu. Klamra z odpowiednim naciągiem ukierunkowuje płytkę paznokciową tak aby paznokieć mógł rosnąć w odpowiednim kierunku nie dając przy tym dolegliwości. Efekty widoczne są już nawet po pierwszym tygodniu od zakończenia zabiegu, a dolegliwości bólowe ustępują często zaraz po zabiegu. Klamrę na paznokciu nosi się w zależności od przypadku od ok. miesiąca do kilkunastu miesięcy. W tym celu wymagana jest co jakiś czas kontrola u podologa. Podolog na wizycie kontrolnej może dokonać ewentualnej korekty naciągu klamry lub sprawdzi stan i postęp terapii. W trudniejszych przypadkach, gdzie wrastający paznokieć wrósł się zbyt głęboko i w dodatku widoczna jest już hipergranulacja czyli tzw. „dzikie mieso”, podolog zastosuje najpierw specjalny opatrunek. A kiedy już hipergranulacja będzie wysuszona rozpocznie regulowanie wzrostu paznokcia za pomocą klamry.